
Het woord ‘arbeidsmarkt’ zegt eigenlijk al genoeg. Een marktplaats voor arbeid, waarvan een groot deel van de ‘transacties’ de vorm krijgt van een arbeidscontract. Net zoals de meeste mensen onderhandelen bij aankoop of verkoop van een auto of huis, onderhandelen ze ook over de waarde van het arbeidscontract. Die waarde wordt bepaald door de primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden. Het Arbeidsmarkt GedragsOnderzoek (AGO) van Intelligence Group vraagt kandidaten elk kwartaal waar ze met hun beoogd werkgever over onderhandelen. Slimme werkgevers spelen daarop in. Deze blog is een onderdeel van een drieluik. De eerste blog lees je hier en de tweede hier.
Meer kandidaten onderhandelden niet in 2020
In 2020 onderhandelde 86% van de kandidaten over ten minste één arbeidsvoorwaarde tegen 89% in 2019. Geen schokkende verandering, maar toch genoeg om aan een coronaeffect te denken. In tijden van onzekerheid zijn we minder geneigd om het onderste uit de kan te halen. We zijn ons ervan bewust dat bij een oplopende werkloosheid de arbeidsmarktwaarde van kandidaten vermindert. En dus onderhandelen we wat minder hard over het salaris en een eventuele periodieke verhoging daarvan en nemen we wat sneller genoegen met een tijdelijk contract. Nu thuiswerken steeds meer de norm is, onderhandelen we ook minder over (al dan niet flexibele) werktijden en over de mogelijkheid van thuiswerken. De verschillen tussen 2019 en 2020 zijn klein, maar dat is logisch. Bestaande verworvenheden willen kandidaten die al actief zijn op de arbeidsmarkt, immers behouden en daar zullen ze dan ook zeer waarschijnlijk over onderhandelen als het bod van de beoogde werkgever minder gunstig is dan de huidige situatie.
In hoeverre onderhandelt u over onderstaande aspecten alvorens een baan bij een nieuwe werkgever aan te nemen? Ik onderhandel over… | 2019 | 2020 |
Goed salaris | 56% | 55% |
(Vast) contract | 43% | 41% |
Werktijden | 36% | 34% |
Datum van indiensttreding | 21% | 21% |
Mogelijkheid tot thuiswerken/ flexibele werktijden | 18% | 16% |
Vooroordelen over mannen en vrouwen bevestigd
De man stelt de financiën voorop, terwijl vrouwen meer oog hebben voor de work-life-balance en het combineren van werk met andere taken. De resultaten van het AGO 2020 bevestigen dat beeld, hoewel ook vrouwen het meest onderhandelen over het salaris. Het verschil zit hem in de percentages. Liefst 61% van de mannen onderhandelt over het salaris, tegen 49% van de vrouwen. Mannen onderhandelen ook veel vaker over een bonus (11% vs. 5%) en een auto van de zaak (9% vs. 2%). Vrouwen onderhandelen daarentegen veel vaker over de werktijden (37% vs. 30%) en ook vaker over de mogelijkheid om thuis te werken/flexibele werktijden (17% vs. 15%). Overall onderhandelen mannen meer dan vrouwen, zij scoren hoger op 11 van de 15 bevraagde onderhandelingsaspecten. Gemiddeld onderhandelen ze over 2,1 aspecten terwijl vrouwen over 2,0 aspecten onderhandelen. Leer meer over onderhandelen via deze link.
Hoger opgeleiden veeleisender
Hoger opgeleiden zijn minder vaak werkloos dan lager opgeleiden. Dat geeft ze een sterkere onderhandelingspositie op de arbeidsmarkt. De resultaten van het AGO laten zien dat ze daar ook gebruik van maken. WO-opgeleiden onderhandelen gemiddeld over 2,3 aspecten tegen 1,8 voor VMBO’ers. Bij een opvallend groot aantal aspecten is sprake van een oplopend percentage dat erover onderhandelt naarmate het opleidingsniveau hoger is:
Waar onderhandelt u over? | VMBO | MBO | HBO | WO |
Goed salaris | 47% | 54% | 59% | 60% |
Datum van indiensttreding | 16% | 19% | 22% | 26% |
Mogelijkheid tot thuiswerken/ flexibele werktijden | 6% | 12% | 20% | 27% |
Carrière-/doorgroeimogelijkheden | 9% | 13% | 16% | 20% |
Aantal vrije dagen/vakantiedagen | 12% | 14% | 15% | 16% |
Opleidingsmogelijkheden en studiebudget | 5% | 9% | 12% | 15% |
Auto van de zaak | 3% | 5% | 7% | 8% |
VMBO’ers en MBO’ers onderhandelen juist vaker over een onregelmatigheidstoeslag/overwerkvergoeding (resp. 8% en 7% tegen 4% van de hoger opgeleiden) en over een ontslagvergoeding (resp. 4% en 3% tegen 2% van de hoger opgeleiden). MBO’ers onderhandelen het vaakst van alle opleidingsniveaus over de werktijden.
Jongeren onderhandelen vaak niet
Een relatief groot deel van de kandidaten tot en met 30 jaar (18%) onderhandelt helemaal niet over de arbeidsvoorwaarden. Dat is 5% meer dan bij kandidaten vanaf 31 jaar. Ook op veel andere aspecten verschilt de groep tot 30 jaar met oudere kandidaten. De 30-plussers onderhandelen bijvoorbeeld vaker over salaris, vast contract, werktijden, datum van indiensttreding, thuiswerken/flexibele werktijden, aantal vrije dagen en onregelmatigheidstoeslag/overwerkvergoeding. Jongeren onderhandelen juist vaker over toekomstgerichte aspecten zoals carrière- en doorgroeimogelijkheden, opleidingsmogelijkheden en studiebudget.
De leeftijdsgroep 31-50 jaar onderhandelt het vaakst van de drie groepen over het salaris, terwijl de 50-plussers het vaakst over het (vast) contract, aantal vrije dagen en werktijden onderhandelen. Opvallend is dat de hoogste leeftijdsgroep het minst geïnteresseerd is in een bonus. 30-minners en 50-plussers onderhandelen gemiddeld over 2,0 aspecten en de kandidaten van 31-50 jaar over 2,1 aspecten.
Beter onderhandelen?
Op www.sollicitatiedokter.nl vind je diverse artikelen met tips en adviezen over onderhandelen tijdens de sollicitatieprocedure. En ja, kandidaten die zich goed voorbereiden hebben een betere onderhandelingspositie!